Bol.com: Een pakket logistieke uitdagingen
Oplevering en ingebruikname nieuw distributiecentrum
Onlangs is het volledig gemechaniseerde distributiecentrum dat wij voor webwinkel bol.com bouwde, volledig opgeleverd en in gebruik genomen. De bouw en het volautomatische logistieke systeem werden als één geheel gerealiseerd. Een complex proces, waarbij de afstemming en de coördinatie om veel aandacht vragen van alle betrokken partijen.
De omzet van bol.com groeide vorig jaar met 21 procent naar 2,8 miljard euro, zo blijkt uit de jaarcijfers van moederbedrijf Ahold Delhaize. De omzet van externe verkopers bij bol.com groeide in het vierde kwartaal met 9,1 procent, wat neerkomt op 56 procent van de netto consumentenomzet. Het gros van de omzet komt dus van externe partijen. Het aantal verkooppartners steeg vorig jaar naar 49.000.
Vanwege deze explosieve groei opende bol.com onlangs in Waalwijk een nieuw en volledig gemechaniseerd gedeelte van het distributiecentrum. Deze nieuwbouw werd gekoppeld aan het bestaande ‘fulfilment center’van bol.com uit 2017. De uitbreiding biedt meer ruimte voor verkooppartners die hun logistiek aan de mega-webwinkel hebben uitbesteed.
Vijftien voetbalvelden
Met de opening van het nieuwe pand verdubbelde het totale grondoppervlak van het bol.com fulfilment center naar 100.000 vierkante meter, wat te vergelijken is met vijftien voetbalvelden. Maar tijdens de bouw had Rob Gielis, onze projectleider ter plaatse, het gevoel alsof zijn mensen op een heel klein en kneuterig trapveldje aan het werk waren.
Gielis: “Het pand is op een relatief klein gebied van 55.000 vierkante meter gebouwd, terwijl het heel veel vloeroppervlak heeft. Er is ongeveer 120.000 vierkante meter kanaalplaat in verwerkt. Bij de meeste distributiecentra zie je één groot vloeroppervlak en worden alleen bij de kantoren wat kanaalplaten gelegd. Maar hier werd volledig voor hoogbouw gekozen. Omdat er altijd wel 300 tot 400 medewerkers van meerdere partijen aanwezig waren, leek het alsof we met zijn allen op een postzegel aan het bouwen waren. We konden niet zoals de meeste bouwplaatsen achter elkaar aan bouwen, maar waren overal tegelijk bezig. Dat vereiste een bijzonder goede afstemming.”
Complex proces
Het bouwen van distributiecentra is een marktsegment waarin wij duidelijk in de top van Nederland vertegenwoordigd zijn. Wij bouwden eerder al distributiecentra voor de supermarktketens Jumbo, Plus en Lidl, voordat het in 2018 door bol.com benaderd werd. Wij zijn sterk in projecten waarbij de bouw en het logistieke systeem geïntegreerd worden gerealiseerd. Een complex proces, waarbij de afstemming en de coördinatie om veel creativiteit en flexibiliteit vragen van alle betrokken partijen.
Gielis: “Dit soort distributiecentra wordt voorzien van heel veel mechanisatie. Dat is een andere tak van sport dan een simpele hal bouwen. Er zijn meer aannemers die dat kunnen. Bij de bouw van een modern distributiecentrum met een geavanceerd logistiek systeem is het gebouw eigenlijk alleen maar het gebouw. Dat bedoel ik niet oneerbiedig. Maar het gaat de klant om alle techniek die erin komt. Want daar verdient hij zijn geld mee. De bedragen die met die mechanisatie gemoeid zijn, zijn dan ook hoger dan de kosten voor het gebouw zelf. In het pand dat we voor bol.com bouwden zit een volledig geautomatiseerd systeem met een shuttle systeem, inpakmachines, lopende banden en stellingen. Het bouwen van een complex project als dit, waarbij bouw en mechanisatie één geheel moeten vormen, vraagt om prestaties van hoog niveau. We vergelijken het binnen ons bedrijf wel eens met Champions League-voetbal. In het geval van bol.com speelden we de finale.”
Met name aan coördinatie en afstemming werden hoge eisen gesteld. De gefaseerde oplevering van het gebouw waarbij de mechanisatieploeg aan het werk ging in delen waar de bouwers en installateurs klaar waren, bracht veel logistieke uitdagingen met zich mee. Gielis: “Het vergde veel afstemming om gezamenlijk op te trekken. Een extra moeilijkheidsgraad hierbij was dat we niet alleen met onze eigen onderaannemers te maken hadden, maar ook met partijen waar je als bouwer minder invloed op hebt. Zo hadden we alleen al binnen bol.com met tien tot vijftien verschillende afdelingen te maken. PostNL kwam in het pand te zitten en vanuit Duitsland kwamen er 300 tot 400 man die met de mechanisatie aan de slag gingen. Logistiek is dat een uitdaging omdat er veel verschillende partijen door elkaar lopen. Veel partijen ook waar je als bouwer normaliter niet zo vaak mee te maken hebt en dus niet aan gewend bent.”
Omdat de nieuwbouw tegen het bestaande distributiecentrum werd gebouwd, moesten goede afspraken worden gemaakt om de werkzaamheden van bol.com in het eerste gedeelte niet te verstoren. Gielis: “Ook moesten we rekening houden met brandgevaar en valgevaar van kranen, die bovendien niet over de hallen heen mochten hijsen. Het bestaande proces moest ongestoord door kunnen draaien, maar wij moesten er wel inkoppelen voor water, elektra en sparingen die we in de gevel moesten maken. We waren daarom voortdurend in gesprek met onze aanspreekpunten daar. Om ervoor te zorgen dat de processen van bol.com geen hinder zouden ondervinden van onze werkzaamheden.”
De piek van bol.com ligt tussen begin oktober en begin januari, de periode van Black Friday, Sinterklaas en Kerstmis. Gielis: “Dan mocht er niks gebeuren wat hun proces op welke manier dan ook kon beïnvloeden. We moesten dus uitkijken dat de stroom niet uitviel en de sprinklerinstallatie niet afging. In de planning moesten we er dus rekening mee houden dat we dan geen gaten konden boren. Stofoverlast moest zoveel mogelijk voorkomen worden. Twee werelden kwamen bij elkaar: de processen van bol.com en onze processen moesten optimaal op elkaar worden afgestemd, waarbij het proces van bol.com het belangrijkst was. Dat mocht niet stil komen te liggen, wat natuurlijk volstrekt logisch is.”
Coördinatie
Voor een goede coördinatie werd onder meer gebruik gemaakt van een 3D/BIM-model, waarvoor ook de constructeur en installatiepartijen hun input hebben geleverd. We hebben regelmatig clashcontroles uitgevoerd, waardoor faalkosten tijdens de uitvoering tot een minimum beperkt bleven. Gielis: “Het BIM-model was leidend, zonder kun je eigenlijk niet. We hebben wekelijks sessies gehad met onze eigen bouwpartners, bol.com en het team dat voor de mechanisatie zorgde. Het was een grote uitdaging om ervoor te zorgen dat alle equipment die in het gebouw kwam, overal goed zou passen. Hierbij moesten we rekening houden met allerlei verschillende afmetingen. Want het ene pakketje dat bol.com verstuurt is tien centimeter hoog, het andere 50 centimeter. Er mogen dan geen obstakels zijn van staal, beton, installaties of leidingen die de logistiek belemmeren. We zijn er tot aan het eind van het project mee bezig geweest om ervoor te zorgen dat dit goed verliep. Hierbij ging het erom dat ieder pakketje op de meest eenvoudige manier van punt A naar punt B kon. In de ontwerpfase hebben we daar veel over gesproken, maar gaandeweg het project was er ook voortschrijdend inzicht. Dit betekende dat we wel eens een leiding moesten omleggen.”
In januari 2019 gingen de eerste grond- en fundatiewerkzaamheden van start, 2,5 jaar later (juli 2021) leverde Van de Ven het gebouw op. Ook hierna bleef de bouwer verantwoordelijk voor de coördinatie van de mechanisatie, tot aan het moment dat het distributiecentrum in mei van dit jaar officieel haar deuren opende. “Bij Jumbo en Plus hadden we dat al vaker gedaan. Daar ben je dan nog twee, drie dagen in de week druk mee. Je hebt dan met heel veel partijen te maken waarbij je zelf niet de contractant bent maar wel de coördinatie doet.” Gielis: “Waar ik het meest trots op ben? Dat we nu drie jaar verder zijn en dat we nog steeds een goede relatie hebben met bol.com. Ze hebben ons weer gevraagd voor een volgend project, dat zegt genoeg. Alles is in goed overleg verlopen. Met al die partijen hebben we het binnen de gestelde tijd echt samen gedaan.”
Naast veel meer ruimte biedt de uitbreiding van bol.com veel innovatie. Het distributiecentrum is gebouwd volgens de op één na hoogste BREEAM-certificering (Outstanding), een methode voor het beoordelen van duurzaamheid van bouwprojecten. De nieuwbouw draait op 100 procent groene energie, opgewekt door het zonnedak met 13.000 zonnepanelen op het nieuwe gedeelte en de windmolens naast het gebouw. Een enorm shuttlesysteem brengt de vele honderden vervoersbakken met voorraadartikelen op het juiste moment naar de juiste orderpicker. De energie die vrijkomt bij het afremmen van de vervoersbakken wordt opgeslagen en hergebruikt.
Tekst: Cobouw
Foto: Guido Benschop
